Nước mắm nguyên chất – Tinh túy hồn dân tộc Việt

Người Việt Nam ưa chuộng lối chế biến đậm đà, phối trộn nhiều loại gia vị. Điều này nhằm giúp tăng mùi vị, sức hấp dẫn trong từng món ăn. Chính vì vậy mà họ rất ưa chuộng nước mắm. Một nghiên cứu cho thấy, trung bình mỗi người Việt dùng đến tận 4 giọt nước mắm mỗi ngày. Tuy nhiên, để cho ra những món ăn ngon, tròn vị, tốt cho sức khỏe thì ông bà ta xưa nay chỉ độc có dùng đến nước mắm nguyên chất. Nước mắm nguyên chất đã sống một phần đời lâu dài với người Việt. Nó đã đồng hành với chúng ta ở những ngày trước, hôm nay và cả những ngày sau, sau mãi.

1. Nước mắm nguyên chất là gì? Vì sao gọi là nước mắm nguyên chất?

Nước mắm theo cách hiểu thông thường là chất rỉ ra từ cá, tôm. Chất này được lọc lấy sau khi trải qua quá trình ủ với muối lâu ngày trong các chum vại hoặc thùng gỗ. Nước mắm nguyên chất là cách gọi tắt thể hiện phương thức sản xuất nước mắm nguyên chất. Cách gọi này nhằm phân biệt với cách thức sản xuất nước mắm pha thường xuất hiện trên thị trường. Đây là cách ông bà ta làm nước mắm hàng trăm năm nay. Nước mắm nguyên chất Phú Quốc và nước mắm nguyên chất Nha Trang có lẽ là 2 làng nghề nổi tiếng nhất.

 Trước đây, chẳng có khái niệm nước mắm nguyên chất hay nước mắm pha. Người dân khắp nơi chỉ biết nước mắm nghĩa là dùng cá và muối. Tuy nhiên phương phức cổ truyền thay thế dần bởi các loại hương liệu cùng cách phối trộn. Những phương pháp mới này sẽ cho ra nước mắm pha. Nước mắm pha có thêm phụ gia và hương liệu để đảm bảo mùi vị nước mắm. Chính vì vậy, thị trường sinh ra cách gọi nước mắm nguyên chất và nước mắm pha để phân biệt 2 loại này.

2. Vị trí trong văn hóa, đời sống người Việt

Trong mâm cơm của người Việt, bao giờ cũng phải có một chén nước mắm để món ăn thêm đậm đà. Đây còn được coi là bí quyết khiến gia đình thêm gắn kết. Thói quen sử dụng nước mắm của nhiều gia đình duy trì qua bao thế hệ suốt hàng nghìn năm nay. Nước mắm vừa là gia vị nêm nếm, vừa là món ăn. Hơn nữa, nước mắm còn là một thứ thực phẩm chức năng giúp bổ sung dinh dưỡng cho người Việt. Thậm chí, trong một số trường hợp, nước mắm còn là dược liệu. Nước mắm có thể điều trị bệnh và tăng cường sức khỏe cho con người. 

Nhớ những ngày xưa khi cả nước còn khó khăn, nhà nào cũng có một hũ nước mắm để dành trong bếp. Mâm cơm chỉ có bát cơm trắng độn khoai, rau dại bữa có bữa không. Vậy thôi, chan thêm chút xíu nước mắm nguyên chất ăn cùng là hạnh phúc rồi. Bữa cơm nhà nghèo đơn giản vậy thôi nhưng lại ngon đến lạ lùng. Hương vị này chỉ có thứ nước mắm Việt Nam làm từ cá cơm ngon và muối sạch mới tạo nên được thôi. 

Nước mắm chính là linh hồn của ẩm thực Việt. Đây là đặc trưng giúp cho ẩm thực Việt khác với ẩm thực của các nước khác. Thậm chí, có người còn cho rằng nước mắm là thứ có thể làm biến đổi món ăn của nhiều tha nhân thành món ăn Việt. Giá trị của nước mắm vì thế trở nên độc nhất vô nhị. Không chỉ trong nghệ thuật ẩm thực nói riêng, nước mắm còn có sức sống mạnh mẽ trong văn hóa Việt Nam. Sau này, đôi chân của chúng ta đi khắp nơi, xa hơn cả đường biên giới hình chữ S.

Chúng ta có thể thưởng thức đủ thứ món ngon nhưng chẳng thể quên được vị mắm xưa. Cái chất mặn mòi, ngọt bùi ấy đã được khái quát lớn hơn. Trở thành hồn quê, hồn nước, hồn dân tộc. Ngửi mùi nước mắm thoảng qua thôi cũng đủ làm ai đó cay khóe mắt.

Nếu người phương Tây khá cầu kỳ trong cách chế biến nước sốt thì người Việt cũng không kém phần tinh tế trong pha chế nước mắm.Thịt vịt thì được chấm mắm gừng. Bún chả lại đem chấm nước mắm chua ngọt. Rau luộc sẽ chấm với mắm kho quẹt. Rau cải đi chấm nước mắm chanh dầm trứng… Các món ăn đa dạng này cùng nước mắm chấm kèm vốn quen thuộc, gần gũi với hết thảy người Việt. Nhưng ở mỗi vùng miền, gu sử dụng nước mắm lại có thể khác nhau.

Nếu sử dụng nước mắm nguyên chất thì món ăn sẽ được đẩy hương vị lên cao trào. AI thích ăn nhạt hơn chút thì chọn nước mắm pha. Nếu là nước mắm nguyên chất, chỉ chừng một muỗng cơm vắt thêm chút chanh nữa là đủ ngon rồi.Bạn cũng có thể chế biến cầu kỳ hơn. Thêm đường, thêm mì chính, thêm nước lọc… tùy theo khẩu vị của mình. Cách pha chỉ tốn chút thời gian mà hương vị sẽ khiến bạn cực hài lòng. Chính vì vậy, nước mắm trở thành phần không thể thiếu và ngốn không ít công sức đầu tư chế biến của các bà nội trợ.  

Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về nước mắm Việt cũng như cách làm nước mắm nguyên chất, cùng chờ xem phần tiếp theo của bài viết nhé! 

Cùng tham khảo các món ngon cùng mắm tại đây nhé